ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ, (ਏਕਜੋਤ ਸਿੰਘ): ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਹਿਮ ਮੋੜ ਅੱਜ ਆਇਆ, ਜਦੋਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ 31 ਪ੍ਰੀਡੇਟਰ ਡਰੋਨ ਦੀ ਖਰੀਦ ਲਈ ਚਾਰ ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸਮਝੌਤਾ ਸਾਈਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਡਰੋਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ ‘ਜਨਰਲ ਲੌਜਿਸਟਿਕ’ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫੌਜੀ ਵਿਕਰੀ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ ਖਰੀਦੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਰਹੱਦਾਂ ‘ਤੇ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੰਗੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਜਰਿਏ ਨਾਲ। ਇਹ ਡਰੋਨ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਬਲ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਪ੍ਰੀਡੇਟਰ ਡਰੋਨ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਸੈਟੈਲਾਈਟ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹਨ, ਜੋ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀ ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਖਾਸਕਰ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦਤ ਸੀਮਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਲਾਤ ਲਈ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣੀ ਸੌਖੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਚੇ ਰੱਖਿਆ ਤੇ ਰਣਨੀਤਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਹ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧਦੇ ਫੌਜੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਦੋਵੇਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਮਰਾਜਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਹਿਰਾਈ ਲਿਆਵੇਗਾ।
ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਖਰੀ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਾਇਡਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਦੋਵਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰੀਡੇਟਰ ਡਰੋਨ ਦੀ ਖਰੀਦ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਾਮਰਾਜਿਕ ਤਾਕਤ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਡਰੋਨ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਚੁਸਤ, ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਡਰੋਨ ਖੇਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਉੱਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਜੰਗੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਹਿਮ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਨਗੇ।
ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਤਕਨੀਕੀ, ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਨਰਲ ਡ੍ਰੋਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰੱਖਿਆ ਤਾਕਤ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ, ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਰੱਖਿਆ ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਬੇਹਤਰ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੋਨੋਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਿਧੇ ਰੱਖਿਆ ਖਰੀਦ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰਾਈ ਆਵੇਗੀ, ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਜੰਗੀ ਸਾਜੋ-ਸਮਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਰਸਤੇ ਖੁੱਲਣਗੇ।
ਇਸ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਸਮਝੌਤੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਠਹਸਿ ਰੲਪੋਰਟ ਾੳਸ ਾਰਟਿਟੲਨ ਬੇ ਓਕਜੋਟ ਸ਼ਨਿਗਹ ੳਸ ਪੳਰਟ ੋਡ ਟਹੲ ਲ਼ੋਚੳਲ ਝੋੁਰਨੳਲਸਿਮ ੀਨਟਿੳਿਟਵਿੲ.
